Seyahat’in geri kalanını yazmaya devam etmeden önce özellikle Fas’a seyahat planlayanlar icin gerekli pratik bazı bilgileri paylaşmak istedim. ( bir de sıradaki durağımız olan Çöl bölümünü Tayfun ile birlikte yazmak istedim.)
Dil
Fas’ta çeşitli diller konuşuluyor. Ana dilleri olan Berberice ama ancak çöl tarafına gittiğinizde duyabiliyorsunuz. Arapça, günlük hayatta en çok kullanılan dil. Ve tabii ki Fransızca. Bir Fransız sömürgesi olan Fas maalesef kültürel emperyalizmin anıtı gibi. Genç yaşlı herkes fransızca biliyor. Ve hatta devlet dairelerinde işlemlerin çoğu Fransızca yapılıyor. Fransızca yayın yapan TV kanalları var.
Ama bunların dışında özellikle turistik bölgelerde insanlar İngilizce, İspanyolca ve İtalyanca da biliyorlar. Hatta baya ezik hissettik kendimizi bu dil konusunda 🙂
Para pul mevzuları
Fas’ın para birimi Dirhem. Dolar ve Euro’nun yaklaşık 10’da 1’i değere sahip. 2013 itibari ile TL’nin de 4’te 1’i. Alışveriş yaparken söylenen fiyatı 4e bölerek rahat ediyorsunuz.
Peki ucuz bir yer mi Fas? Aslına ne ucuz ne pahalı. Bir çok şeyde Türkiye ile yakın fiyatlar. Ancak yurt dışı olarak genelde Avrupa’ya gidenlere çok ucuz gelecektir. Bir kaç örnek vereyim:
Şehir içi taksiler 10 ile 30 dirhem arası tutar. Ama 30 ancak baya uzun mesafe olması lazım. Büyük şişe su 10 dirhem.
Yeme içme tabi şehrine ve mekanına göre çok çeşitlilik gösteriyor. Ama ortalama 160 dirheme 2 kişi karnınızı gayet güzel doyurursunuz.
Otel fiyatları da yine kalınan otele göre değişmekle beraber ortalama bir riad’da geceliği 2 kişi 400 dirheme kahvaltı dahil kalırsınız.
2 şehir arasında (tabii mesafeye göre değişir) ortalama kisi bası 120-150 dirheme gidilebilir.
her yerde söylenen bir bilgiyi ben de paylaşayım. Alışverişte mutlaka pazarlık yapın ve pazarlığa direk söylenen fiyatın yarısından başlayın 🙂
Ulaşım
Fas’ta harika bir tren işletmeciliği var. ONCF. (Fransızlar tarafından işletilmekte sanırım.) Web sitesinde zaman çizelgesi var. Genellikle tam zamanında hareket ediyorlar. Ama maalesef online bilet alınamıyor. Bilet almak için istasyona gitmeniz gerekiyor. Trenler rahat, hızlı. Bazı yerlerde güvenli olmadığına dair yazılar okumuştuk biz. Ancak kesinlikle tedirgın edici hicbir şey yaşamadık görmedik.
Otobüs yolculuğu içinse 2 buyuk şirket var. Birisi tren isletmecisi olan ONCF’ye ait Supratur. Aslında ONCF trenle gitmediği yerlere Supra ile gidiyor. Bu nedenle otobüs terminalleri hep tren istasyonlarının yanında ve bu güzel bir avantaj. Yine ONCF sitesinde trenlerle aynı çizelgede görülebilir.
İkinci otobüs firması da CTM. Cok büyük bir farkları olmamasına rağmen bize biraz daha profesyonel izlenim verdiler. Gerçi hem CTM hem Supra bagajlar için ekstradan adam başı 5 dirhem alıyorlar.
Fas’ta şehirler arası otobüs seyahatlerinde otobüslerde bizdeki gibi su, çay vs. ikramı yok. O nedenle otobüse binerken eğer yolunuz uzun ise mutlaka yanınıza su ve atıştıracak birşeyler alın. Gerçi otobüslerin çoğu köy postası gibi çok fazla mola veriyor ama yine de alın bence siz. 🙂
Şehir içlerinde Petit ve Grande Taxi’ler var. Grande Taxi’ler bizdeki dolmuş mantığı ile çalışıyor. Genelde biraz daha uzun mesafelerde tercih ediliyormuş. Biz hiç kullanmadık. Petit Taxi ise normal taksi. Taksimetreleri var. Ancak hatırlatmazsanız açmayabiliyorlar. Biner binmez taksimetre var mı diye bakıp açmasını söyleyin. Ya da gideceğiniz yeri söyleyip pazarlık yaparak binin. Dediğim bir çok mesafe 10 dirhem 20 dirhem.
Marakeş’te şehir içinde at arabaları ile gezebilirsiniz. Ya da moto kiralayabilirsiniz ( bunu ayrı bir bölümde anlatacağım :))
Ama her zaman en güzeli Tabanvaydır 🙂
Konaklama

Fas’ta her bütçeye ve zevke uygun farklı konaklama seçenekleri mevcut. Ama oraya kadar gitmişseniz mutlaka Riad tarzı otellerde kalın.
Daha önceki yazımda da söylemiştim. Riadlar ortası avlulu ve bütün odaların bu avluya açıldığı yapılar. Bazılarında ortada ufak bir süs havuzu oluyor bazısında sadece kış bahçesi gibi. Genelde bir çoğunun terası da oluyor. ( gecelik fiyatlar 2 kisi ortalama 400 dirhem kahvaltı dahil)

Çöl tarafında ise daha çok Kashbah denen Kale tarzındaki oteller mevcut. Aslında buralarda evlerin de bir kısmını bu şekilde inşa ediyorlar. Yapıların çoğunda kale duvarları ve mutlaka ihtişamlı kapılar mevcut.